ନମସ୍କାର ଦର୍ଶକବନ୍ଧୁ ଭାରତ ଏକ ଐତିହାସିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ କଳା ସ୍ଥାପତ୍ୟ ସଂସ୍କୃତିର ରାଜ୍ୟ ହେଉଛି ଓଡ଼ିଶା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନ,ମୂର୍ତ୍ତି, ପ୍ରତିଲିପି,କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ରହିଛି ଯାହାକି ଇତିହାସ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଘଟଣା ଅଟେ । ବାସ୍ତବ ଇତିହାସକୁ ଶୁଣିଲେ ତାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଜନକ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଇତିହାସକୁ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ପାଇଁ ଦର୍ଶକ ମଧ୍ୟ ବେଶ୍ ଆକୃଷ୍ଟ ଥାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟରେ ଅନେକ ଡ୍ୟାମ ରହିଛି ଆଉ ସେସବୁ କିଛି ନା କିଛି ଇତିହାସକୁ ନେଇ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ ।ତେବେ ପୃଥିବୀ ର ସବୁଠାରୁ ବଡ ନଦୀ ବନ୍ଧ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମର ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ ର ଅବସ୍ଥିତି ତଥା ଇତିହାସ ବିଷୟରେ ।
ଏହି ହୀରାକୁଦ ଡ଼୍ୟାମ ଓଡ଼ିଶାର ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ରୁ ୧୫ କିମି ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏହା ମହାନଦୀ ଉପରେ ନିର୍ମିତ ବର୍ଷା ଦିନରେ ମହାନଦୀରେ ବହୁତ ବଡ଼ ବଡ଼ ବନ୍ୟା ସବୁ ଆସିଥିଲା । ଏହା ଫଳରେ ହଜାର ହଜାର ଏକର ଚାଷ ଜମି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଉଥିଲା ଏହି ପରିସ୍ଥିତି କୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ୧୯୩୬ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀ ବିଶ୍ୱେଶ୍ୱରାୟ ମହାନଦୀ ଉପରେ ଏକ ଜଳ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଯୋଜନା କଲେ । ଏହା ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା । ୧୯୪୫ ମସିହାରେ ଡାକ୍ତର ଆମ୍ବେଦକର ଡ଼୍ୟାମ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ୧୯୪୬ ମସିହାରେ ଡ୍ୟାମର କାମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
ଏହି ଡ୍ୟାମ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଆଖ ପାଖର ତିନିସହ ଗ୍ରାମକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରାଯାଇଥିଲା ।ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ ଦୁଇଟି ପାହାଡ଼ ମଝିରେ ତିଆରି ହୋଇଛି । ଏହି ଦୁଇ ପାହାଡ଼ ସହାୟତାରେ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି । ଡ୍ୟାମର ଲମ୍ବ ହେଉଛି ୨୫ କିଲୋମିଟର । ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମର ଉଚ୍ଚତା ହେଉଛି ୨୦୦ ଫୁଟ । ତେବେ ଏହି ବନ୍ଧ ତିଆରି ପାଇଁ ବେଶ୍ ଅନେକ ବର୍ଷ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା ।
ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମର ପାଣି ନିଷ୍କାସନ ପାଇଁ ୬୪ଟି ସୁଇଚ ଗେଟ ଓ ୩୬ଟି ଷ୍ଟେଟ ଗେଟ ତିଆରି ହୋଇଛି । ଡ୍ୟାମର ପୁରା ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ୮୧ ବିଲିଅନ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା । ଡ୍ୟାମର ଉଦଘାଟନ ପାଇଁ ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଆସିଥିଲେ ଓ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମର ଉଦ୍ଘାଟନ କରିଥିଲେ ।
ତେବେ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ ତିଆରି ପାଇଁ ଯେତେ ସିମେଣ୍ଟ ଲାଗିଛି ସେତିକି ସିମେଣ୍ଟରେ କାଶ୍ମୀରରୁ କନ୍ୟା କୁମାରୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୧୦ ଫୁଟ ଓସାରର ଏକ ରାସ୍ତା ତିଆରି ହୋଇପାରନ୍ତା । ଏହି ଡ୍ୟାମର ନିର୍ମାଣ ସମୟରେ ଅନେକ ଲୋକ ମଧ୍ୟ ମୃ-ତ୍ୟୁବରଣ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ତେବେ ମାଳିକା ରେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି ଯେ ୨୦୨୬ ରେ ହୀରାକୁଦ ବନ୍ଧ ଭାଙ୍ଗିଯିବ । ତେବେ ଏକ ପ୍ରକାର କଳିଯୁଗର ଅନ୍ତ ସେହି ସମୟରେ ହେବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି |
