ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଓ ପାକିସ୍ତାନର ସୀମାରେ ବସବାସ କରୁଥିବା କାଲାଶ ଜନଜାତି ପାକିସ୍ତାନର ସର୍ବନିମ୍ନ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଏହି ଜନଜାତିର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୪୫୦୦ । ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏହାର ଅନନ୍ୟ ଆଧୁନିକ ପରମ୍ପରା ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା ।ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ମହିଳାମାନେ ଅନ୍ୟ ପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ତେଣୁ ସେମାନେ ନିଜ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ଛାଡି ପର ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରଖନ୍ତି । କଲାଶ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଖୈବର ପ୍ରାନ୍ତର ଚିତ୍ରାଲ ଉପତ୍ୟକାର ବାମ୍ବୁରା, ବୀର ଓ ରାମବୁର ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରନ୍ତି ।
ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ହିନ୍ଦୁ କୁଶ ପର୍ବତ ଦ୍ୱାରା ଆଚ୍ଛାଦିତ ଓ ପାର୍ବତ୍ୟ ରେଞ୍ଜ ଦ୍ୱାରା ଘେରି ରହିଥିବା ସ୍ଥାନରେ ବାସ କରେ | ସେମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସଭ୍ୟତା ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ରୁହନ୍ତି । ଏହି ପାହାଡ ଉପରେ ଅନେକ ଐତିହାସିକ ସନ୍ଦର୍ଭ ମଧ୍ୟ ଅଛି । ତଦନୁସାରେ, ଆଲୋଚନା ହେଉଛି ଯେ ଆଲେକ୍ସଜାଣ୍ଡାର ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଜିତିବା ପରେ କାକେସସକୁ ଇନ୍ଦିକୌଶ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଏହାର ଅର୍ଥ ଉନାନି ଭାଷାରେ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ପର୍ବତ । ଏଠାରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଆଲେକ୍ସଜାଣ୍ଡାର୍ ଦି ଗ୍ରେଟର ବଂଶଧର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।
ପାକିସ୍ତାନର ୨୦୧୮ ଜନଗଣନା ସମୟରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ କାଲାଶ ଜନଜାତି ଏକ ପୃଥକ ଜନଜାତି ଭାବରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ସମୁଦାୟ ୩୮୦୦ ଲୋକ ବାସ କରନ୍ତି । ଏଠାରେ ଲୋକମାନେ କାଦୁଅ, କାଠ, କାଦୁଅରେ ନିର୍ମିତ ଛୋଟ ଘରେ ରୁହନ୍ତି ଏବଂ ପର୍ବପର୍ବାଣୀରେ ମହିଳା ଓ ପୁରୁଷମାନେ ଏକତ୍ର ମଦ୍ୟପାନ କରନ୍ତି । ଏହି ଜନଜାତିର ସଂଗୀତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉତ୍ସବ ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର । ଉତ୍ସବରେ ଗୀତ, ନୃତ୍ୟ, ବଂଶୀ ଏବଂ ଡ଼୍ରମ୍ ବଜାଯାଏ । ତଥାପି, ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନୀଙ୍କ ଭୟ ଯୋଗୁଁ, ସେମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏପରି ପରିସ୍ଥିତି ପାଇଁ ପାରମ୍ପାରିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ସହିତ ଆଧୁନିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ରଖିଛନ୍ତି ।
କଲାଶ ଜନଜାତିରେ ମହିଳାମାନେ ଘରର ଯତ୍ନ ନିଅନ୍ତି । ସେମାନେ ମେଣ୍ଢା ଓ ଛେଳି ଚରାଇବାକୁ ପାହାଡକୁ ଯାଆନ୍ତି । ଘରେ ପର୍ସ ଏବଂ ରଙ୍ଗୀନ ଫୁଲମାଳ ତିଆରି ଏବଂ ବିକ୍ରୟ କରିବା ପୁରୁଷମାନଙ୍କର କାମ । ଏଠାରେ ଥିବା ମହିଳାମାନେ ନିଜକୁ ସଜେଇ ହେବାକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି | ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରକାରର କ୍ୟାପ୍ ପିନ୍ଧନ୍ତି ଓ ବେକରେ ରଙ୍ଗୀନ ପଥରର ମାଳା ପିନ୍ଧନ୍ତି ।
ପାକିସ୍ତାନ ପରି ଦେଶରେ ମହିଳାଙ୍କ ସ୍ୱାଧୀନତାର କଥା କହିବା ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରକାର ପାପ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ତେଣୁ ଏପରି ସମୟରେ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ମହିଳାମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରିୟ ପୁରୁଷ ବାଛିବା ପାଇଁ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଥାନ୍ତି । ସେମାନେ ନିଜ ପାଇଁ ସ୍ୱାମୀ ବାଛି ପାରିବେ ଓ ତାଙ୍କ ସହିତ ରହିପାରିବେ । ସେ ନିଜ ପସନ୍ଦର ପୁରୁଷ ସହ ରହିପାରିବେ । ଏଥିପାଇଁ କୌଣସି ଆପତ୍ତି ନାହିଁ ।
ଏହି ଆଧୁନିକ ଅଭ୍ୟାସ ସତ୍ତ୍ୱେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅନେକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଅଛି । ଅବଧି ମଧ୍ୟରେ ସେମାନେ ସମ୍ପର୍କରେ ରହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନେ ଅଶୁଦ୍ଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ଘରେ ରହିବା କିମ୍ବା ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଛୁଇଁବା ଏପରିକି ଭଗବାନଙ୍କୁ ପୂଜା ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି ନାହିଁ | ଏପରି କଲେ ବନ୍ୟା କିମ୍ବା ମରୁଡ଼ି ପରି ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ବୋଲି ଏହି ଜନଜାତି ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି।
ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ବିଭିନ୍ନ ରୀତିନୀତି ଭିନ୍ନ, ମୃ-ତ୍ୟୁ ଏକ ଆନନ୍ଦଦାୟକ ପର୍ବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ କେହି କାନ୍ଦନ୍ତି ନାହିଁ । ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ, ସେମାନେ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାରକୁ ଯିବାବେଳେ ନାଚନ୍ତି, ଗୀତ କରନ୍ତି ଏବଂ ପିଅନ୍ତି । ସେମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ କେହି ଜଣେ ପୂର୍ବଜଙ୍କ ଅନୁସାରେ ସେମାନେ ମୃ-ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନେଇଯାଆନ୍ତି ।
ସମୟ ସହିତ ପାକିସ୍ତାନ-ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସୀମାରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଉତ୍ତେଜନା କାଲାଶ ଜନଜାତି ଉପରେ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି । ସେମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ପୂର୍ବରୁ ହସ୍ତତନ୍ତ ସେମାନଙ୍କୁ ଆୟ ଆଣୁଥିଲା, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ କମ୍ ଆସୁଛନ୍ତି। ଏଭଳି ସମୟରେ ସେମାନେ କେବଳ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ସହିତ ସଂଘର୍ଷ କରୁନାହାଁନ୍ତି ବରଂ ଆଗାମୀ ପିଢିକୁ ବିଦେଶକୁ ପଠାଉଛନ୍ତି |
